سرقت علمي و ادبي

 

سرقت ادبي، عبارت است از استفاده مستقيم از لغات ديگران بدون استفاده از علامت خاصي كه نشان‌دهنده اين باشد كه نوشته مربوط به كس ديگري مي‌باشد. هنگامي كه بخش‌هاي اصلي و اطلاعات علمي يك مقاله يا پايان‌نامه و يا گزارش طرح‌هاي پژوهشي از مقاله، پايان‌نامه و گزارش‌هاي علمي نگاشته شده به وسيله ديگران آورده شود، اين اقدام ناپسند اخلاقي را سرقت علمي مي‌نامند. اين مسأله را نمي‌توان به خاطر بي‌دقتي ساده نويسنده و غيرعمدي تصور كرد. از نظر اخلاقي پسنديده نيست كه نويسنده يك مقاله، كار محققان ديگري را (كه قبلاً گزارش شده است) بدون ارجاع به نويسنده، به نام خود ارائه كند.

اگر جمله‌اي از مقاله‌اي گرفته مي‌شود، در صورتي كه جمله‌بندي به طور دقيق از همان مقاله باشد،‌ اين جمله‌بندي بايد داخل گيومه آورده و منبع آن ذكر شود. در صورتي كه جمله‌بندي آن عوض شود يا اين كه جمله خلاصه شده باشد، ذكر منبع كافي است. اگر بيش از يك پاراگراف از مقاله‌اي استفاده شود، بايد متن در نگارش جلورفتگي داشته باشد تا مشخص شود اين متن از محل ديگري آورده شده است. اشكال و نمودارها هم فرقي با متن ندارند و بايد مرجع اشكال و نمودارها به طور دقيق ذكر شود.

سرقت ادبي در سخنراني‌هاي علمي بيش‌تر مشاهده مي‌شود. از نظر اخلاقي پسنديده است كه سخنران منابع را براي تأييد گفته‌هاي خود ذكر كند.

سرقت ادبی به دلایل زیر غير اخلاقي محسوب می شود:

1.  ايده ها و عبارات سایرین بخشي از دارايي عقلاني آنها به حساب می آید و زمانیکه کپی و به اسم فرد دیگری عرضه شود این نوعي دزدی صورت گرفته است.
2.  معمولاً شخصی که اقدام به سرقت ادبی می کند از اين کار سود مي برد.
3.  داشتن مدرک تحصيلي، می تواند نشانی از توانايي مالک آن باشدو لذا اگر شخصی با تکيه به اين مدرک و بدون داشتن شرايط لازم در جايي استخدام شود، مي تواند براي ديگران خطرناک باشد.

 

نمونه هایی از سرقت ادبی

1- کپی کردن مطالب از سایر منابع بدون ذکر منبع

2- بهره گیری از نظرات سایرین بدون ذکر منبع

3- تفسیر یک مطلب بسیار شبیه به مطلب اصلی4

4- دانلود منابع اطلاعاتی رایگان

5- کپی کردن مقالات از اینترنت و یا منابع اطلاعاتی عمومی

6- کپی برداری و قرار دادن چند مطلب در کنار هم به عنوان یک مطلب جدید

7- بهره گیری از رفرنس های اشتباه

8- ایجاد تغییر در اطلاعات و داده ها

 

انواع سرقت ادبی چیست؟

 

 

دستبرد فکری انواع گوناگون دارد. اگر در حوزه ادبیات این کار انجام گیرد سرقت ادبی، اگر در حوزه هنر باشد سرقت هنری، اگر در حوزه پژوهش‌های دانشگاهی انجام شود سرقت علمی و اگر در حوزه مدیا باشد  سرقت رسانه نامیده می‌شود. سرقت ادبی به هر شکل و شدتی آفت بوده و علاوه بر آسیب زدن به آن حیطه کاری، موجب کاهش ارزش کار خالق اثر خواهد شد.

سرقت ادبی خود نیز انواع گوناگون را شامل میشود:

• سرقت ادبی در سبک نگارش (Style)
• سرقت ادبی مستقيم (Copy & Paste)
• سرقت ادبی تغییر و تحریف کلمات و ارجاعات (Word Switch)
• سرقت ادبی از نوع تشبیه و یا استعاره  (Metaphor)
• سرقت ادبی ایده(Idea)
• سایه نویسی (Ghostwrite)ز مانیست که فردی برای اشخاص دیگر و به سفارش آنها نویسندگی کتاب، مقاله نویسی، داستان نویسی، تهیه گزارش و ...  انجام میدهد و اثر به اسم آن اشخاص ثبت شده و منتشر میشود. برای مثال، بسیاری از سیاستمداران دنیا جهت تهیه متن سخنرانی خود از این افراد بهره میبرند. در بسیاری از کشورها مانند ایران، این امر در رابطه با پژوهش های دانشگاهی مرسوم بوده و رشد تصاعدی را طی میکند. متاسفانه موسسات نامعتبر و یا اشخاصی هستند که با دریافت هزینه، تنها با کپی کردن مطالب، کار نگارش پایان‌نامه و مقالات علمی بسیاری از دانشجویان و یا اساتید را بعهده میگیرند.

 

سرقت ادبی مستقیم

این سرقت خوشبختانه به سرعت قابل تشخیص است. در این حالت شخص تمام ایده و اثر نویسنده را به نام خودش ارائه کرده و گاهی با تغییرات جزئی در متن، همه موارد را کپی می‌کند. در اصل شخص بیان می‌کند که صاحب نظر نیست و توانایی گسترش ایده و فکر خود را ندارد. چنین شخص ضعیفی برای نمایش خود از مطالب دیگران استفاده می‌کند با این خیال که کسی متوجه این کار نمی‌شود.

 

سرقت ادبی موزاییکی

که به سرقت ادبی وصله‌ای نیز معروف است. شرایطی را توضیح می‌دهد که نویسنده با جمع آوری ایده‌هایی از متن‌های دیگران، و با کنار هم قرار دادن آن‌ها ( به اصطلاح وصله کردن) متن جدیدی ارائه می‌دهد و به نام خودش ثبت می‌کند. چنین شخصی ممکن است ناشیانه عمل کند و به جای استفاده از کلمات و عبارات مترادف، با چسباندن تکه‌هایی از متون مختلف، ساختار متن را به هم بریزد.

 

سرقت ادبی ایده‌ها

استفاده از ایده یک شخص بدون ارجاع به منبع یا قرار دادن آن در گیومه، سرقت ادبی محسوب می‌شود. حتی اگر سارق متن را با کلمات و ادبیات خودش بازنویسی کرده باشد. عده‌ای از ایده شخصی دیگر در نظریات، تفسیر، روش تحقیقی یا به عنوان اصطلاحی جدید، بدون اینکه به آن ارجاع بدهند استفاده می‌کنند.

 

سرقت ادبی از منابع غیر علمی

چنانچه از منبعی برای مطلب خود استفاده کردید باید حتما به آن ارجاع دهید. حتی اگر از منابع غیر علمی که مغایر با ادبیات پژوهشی تحقیق‌تان است مثل کتاب‌ها، وبسایت‌ها، وبلاگ‌ها، سخنرانی‌ها و مکالمات یا مصاحبات شخصی در متن تحقیق استفاده کردید، بدانید که مرتکب یک سرقت ادبی شده‌اید.

 

سرقت از خود یا نشر مکرر

گاهی ممکن است از ایده خودتان که قبلا در جایی استفاده کرده‌اید، در مقاله دیگری بخواهید استفاده کنید. این کار سرقت ادبی از خودتان محسوب می‌شود. حتی اگر در حد یک پاراگراف باشد. اکثر متون علمی که فرصت چاپ در مجلات را به دست می‌آورند فقط یک بار قابل پذیرش هستند. اگر همان متن در نشریه دیگری منتشر شود باز هم سرقت صورت گرفته است. زمانی که سفارش پژوهشی برای اداره یا سازمانی انجام می‌دهید، باید بدانید که حق انتشار آن را در نشریات دیگری ندارید. این کار جنبه غیر اخلاقی دارد و موجب نقض کپی رایت می‌شود.

 

سرقت ادبی تصادفی

گاهی شرایطی پیش می‌آید که فرد بدون اطلاع قبلی، مطلبی را بازگو می‌کند که قبلا گفته شده بدون این که مرجع یا منبع آن را بداند. در این شرایط سرقت ادبی تصادفی رخ داده. فرد باید به خوبی در زمینه موضوع پژوهشی خود به اندازه کافی تحقیق کند تا مطلب مشابه را پیدا کند و بتواند به درستی به مطالب ارجاع دهد. اگر فرد اصول ارجاع را نداند یا به درستی از آن استفاده نکند مسئولیت سرقت از پژوهشگر ساقط نمی‌شود.

 

چگونه از درصد تشابه یا سرقت ادبی در مقاله خود قبل از ارسال به مجله مطلع شویم؟

سرقت ادبی یا Plagiarism می تواند به دو صورت اتفاق بیفتد:

1. عامدانه: نویسنده بخشی از متن را بدون ارجاع در متن خود وارد نموده است
2. غیر عمد یا  Unintentional plagiarism: نویسنده بدون اطلاع و صرفا بصورت اتفاقی متنی مشابه مقالات دیگر نوشتهاست.

جهت جلوگیری و رفع سرقت ادبی ابتدا متن خود را جهت بررسی به مجموعه ارسال نمایید. فایل گزارش حاوی محل plagiarism در متن شما، نام و آدرس مقاله مشابه و درصد تشابه می باشد.

درصورتی که بصورت غیر عمد تشابهی در متن وجود دارد از تکنیک های پارافریز یا Paraphrasing جهت رفع plagiarism بشرح زیر استفاده نمایید.

1. کلمات را با کلمات هم معنی (بدون تغییر معنی) تعویض نمایید
2. فاعل و فعل را تغییر دهید (لیست Phrasal Verbs جهت سهولت در انتهای مطلب ارائه گردیده است 
3. تنها به تغییر کلمات بسنده نکرده و متن را درک نموده و با زبان خود باز نویسی کنید
4. با توجه به اینکه سرقت ادبی متن شما برطرف گردیده در صورتی که تشابه متن شما بیش از 50% گزارش گردیده متن شما دچار سرقت علمی نیز هست بنابر این حتما ارجاع (Citation) دهید.

 

نرم افزارهای تشخیص سرقت ادبی علمی یا Plagiarism Checker

 

 

 

نرم افزارهای سرقت ادبی علمی یا Plagiarism Checker ابزارهایی هستند که برای تشخیص وجود  دستبردهای علمی در مقالات به کار می روند.با جستجو در وب می توانید برخی از آنها را بیابید. این ابزارهای آنلاین برخی به شرط عضو شدن و برخی هم به صورت آزاد، قابل دسترسی می باشند. یکی ازقویترین سایتهایی که می توانید متون انگلیسی و فارسی را در آن جستجو کنید و برای شما مشخص کنند که متن مورد نظر را خود شخص نوشته یا کپی کرده است و یا متن را با دستکاری و جا به جایی کلمات نوشته است، در زیر آمده است. استفاده از این سایت رایگان می باشد.

http://smallseotools.com/plagiarism-checker/

در زیر فهرست تعدادی دیگر از سایتهای موجود برای شناسایی سرقت علمی را می توانید مشاهده فرمایید.

http://www.plagscan.com/

http://seoabzar.com/plagiarism-checker

http://www.anticutandpaste.com/

http://www.copyscape.com/

http://www.turnitin.com/

http://smallseotools.com/

https://academicplagiarism.com/

http://www.dustball.com/cs/plagiarism.checker

http://plagiarism-detect.com

http://www.duplichecker.com

http://www.scanmyessay.com

https://www.paperrater.com/plagiarism_checker

http://www.effectivepapers.com/plagiarism-checker-for-students.html

http://www.plagiarismsoftware.net/

https://www.scanmyessay.com/

http://www.ithenticate.com/

https://www.diffnow.com/

https://text-compare.com/

https://www.diffchecker.com/

http://www.textdiff.com